Χ. Χαραλαμπάκης, Α. Ξενιώτου-Βουτσινά, Ν. Τουτουντζάκης, Ο. Μαραγκού-Παπαϊωάννου.
Δημοσιεύθηκε στην ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΕΤΗΡΙΔΑ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, 188-205, 1977.

Το υλικό της εργασίας αυτής αποτέλεσαν αρχαία κρανία (42) Μινωικής εποχής, που βρέθηκαν πρόσφατα και φυλάσσονται στα Μουσεία Ηρακλείου και Χανίων της Κρήτης, τα οποία δεν είχαν μελετηθεί από οδοντιατρικής και μάλιστα από ορθοδοντικής πλευράς.
Στη μελέτη αυτή περιλαμβάνονται κρανιομετρικά και οδοντολογικά ευρήματα των κρανίων (130), (της τελευταίας 50ετίας), των φυλασσομένων στο Μουσείο του Εργαστηρίου Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, προς σύγκριση. Ορισμένα από τα ευρήματά μας συγκρίνονται με όμοια διαφόρων ανθρωπολόγων που αναφέρονται σε αρχαία κρανία, τα οποία βρέθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα και ανήκουν σε διάφορες χρονολογικές περιόδους.

Από την εργασία αυτή πρόεκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1.  Στις περισσότερες των μετρήσεων δεν παρατηρήθηκαν πολύ μεγάλες διαφορές.
   α) Γενικά, όμως, το εγκεφαλικό και σπλαγχνικό κρανίο βρέθηκε περισσότερο ανεπτυγμένο κατά πλάτος (εύρος) στα      σύγχρονα κρανία, ενώ αντίθετα το μήκος του εγκεφαλικού κρανίου, είναι σαφώς μικρότερο.
   β) Η κάτω γνάθος παρουσιάζεται, κατά το πλείστον, περισσότερο ανεπτυγμένη στα αρχαία κρανία.
2. Το μήκος του εγκεφαλικού κρανίου των συγχρόνων Ελλήνων είναι η μόνη διάσταση που εμφανίζεται σαφώς μικρότερη, όχι μόνο από τα κρανία της Κρήτης, αλλά και τα άλλα αρχαία κρανία, από τη Νεολιθική μέχρι την Ελληνιστική-Ρωμαϊκή περίοδο. Ο δε κρανιακός δείκτης εμφανίζεται μεγαλύτερος.
3. Επιβεβαιώνεται η ύπαρξη οδοντικών ανωμαλιών και στα αρχαία κρανία της Κρήτης.
4. Δεν υπάρχουν διαφορές στην εγγύς – άπω διάσταση της μύλης των εξετασθέντων δοντιών, μεταξύ κρανίων Κρήτης και συγχρόνων καθώς επίσης και στις οδοντογναθικές μετρήσεις που αφορούν στην άνω γνάθο.
5. Η αποτριβή των ομόρων και ιδίως των μασητικών επιφανειών των δοντιών των αρχαίων κρανίων, είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την αποτριβή των συγχρόνων.